Archikolegiata Łęczycka w Tumie
Archikolegiata w Tumie (2 km na wschód od Łęczycy) stanowi jeden z najciekawszych zabytków sztuki romańskiej w Polsce. Wybudowana została w latach 1141 – 1161na miejscu wcześniej istniejącego tu opactwa benedyktyńskiego. Fundament dawnego opactwa zostały odkryte w latach 1954 – 1956 w czasie odbudowy kolegiaty tumskiej. Lata budowy archikolegiaty przypadają na początek rozbicia dzielnicowego zapoczątkowanego testamentem Bolesława Krzywoustego, gdy Ziemię Łęczycką otrzymał Kazimierz zwany później Sprawiedliwym. Budowę archikolegiaty przypisuje się arcybiskupowi gnieźnieńskiemu Janikowi. Poza funkcją sakralną, kolegiata stała się miejscem ważnych zjazdów kościelnych, a ze względu na charakter obronny, schronieniem dla okolicznej ludności podczas najazdów Litwinów, Prusów, Tatarów i Krzyżaków. Archikolegiata była wielokrotnie palona i odbudowywana. W średniowieczu pierwsza przebudowa miała miejsce po pożarze w 1294 roku. Kolejna przebudowa nastąpiła